Manchester United Football Club - angielski klub piłkarski z siedzibą w Manchesterze. Występuje w Premier League, której był jednym z założycieli w 1992 roku.
Zespół powstał w 1878 roku jako Newton Heath LYR Football Club. W 1902, dziesięć lat po dołączeniu do The Football League i sześć lat przed pierwszym mistrzostwem kraju, był blisko bankructwa i zmienił swoją nazwę na obecną. W 1910 roku Manchester United przeniósł się na Old Trafford, na którym do dziś rozgrywa swoje spotkania (jest trzecim pod względem wielkości stadionem piłkarskim w Wielkiej Brytanii). Klub pod wodzą Matta Busby’ego zdobył Puchar Europy w 1968 roku i było to pierwsze zwycięstwo dla Anglii w tych rozgrywkach. Sukces przypadł dziesięć lat po monachijskiej katastrofie lotniczej, w której śmierć poniosło wielu pasażerów, w tym ośmiu zawodników pierwszej drużyny. 6 listopada 1986 roku trenerem zespołu został Alex Ferguson, który podczas swojej 26-letniej pracy sięgnął po najwięcej sukcesów w historii klubu.
Manchester United jest jednym z najbardziej utytułowanych brytyjskich klubów piłkarskich - dwudziestokrotnie zostawał mistrzem Anglii, zdobył także 12 Pucharów Anglii i czterokrotnie triumfował w rozgrywkach o Puchar Ligi. Ponadto jest jedną z najbogatszych i najpopularniejszych drużyn na świecie. Największymi rywalami piłkarzy z Old Trafford są: Liverpool, Arsenal, Manchester City oraz Leeds United. W 1991 roku klub znalazł się na London Stock Exchange, a w maju 2005 został kupiony za prawie 800 milionów funtów przez rodzinę Glazerów.
Manchester United jest marką światową ocenianą przez Forbes na 2,81 miliarda dolarów, co plasuje go na trzecim miejscu wśród klubów piłkarskich, za Realem Madryt i Barceloną.
Historia
Pierwsze lata (1878-1945)
Manchester United został założony w 1878 jako Newton Heath LYR Football Club przez pracowników wagonowni kolei Lancashire i Yorkshire w Newton Heath. Początkowo rozgrywał mecze przeciwko innym wydziałom i przewoźnikom kolejowym, a w 1888 został jednym z założycieli The Combination - regionalnej ligi piłkarskiej. Po jednym sezonie rozgrywki rozpadły się, a zespół dołączył do nowo powstałej Football Alliance, która była rozgrywana przez trzy lata, zanim połączyła się z the Football League. Z tego powodu sezon 1892/1893 drużyna rozpoczęła w First Division. W tym samym czasie stała się niezależna od przewoźnika kolejowego i zmieniła nazwę na Newton Heath Football Club. Po dwóch sezonach występów w First Division spadła do Second Division.
W styczniu 1902 klub otrzymał polecenie rozpoczęcia postępowania upadłościowego, ponieważ jego długi wynosiły 2670 funtów, co odpowiada dzisiejszym 210 tysiącom. Kapitan zespołu Harry Stafford znalazł czterech biznesmenów, w tym Johna Henry’ego Daviesa - późniejszego prezesa klubu. Każdy z nich zainwestował 500 funtów w zamian za udział w prowadzeniu Newton Heath, który następnie zmienił nazwę; 24 kwietnia 1902 oficjalnie powstał Manchester United Football Club. Pod wodzą Ernesta Mangnalla - trenera United w latach 1903-1912 - zespół zakończył rozgrywki Second Division w 1906 roku na drugim miejscu i awansował do First Division. Ligę tę wygrał dwa lata później, pierwszy raz sięgając po mistrzostwo Anglii. Na początku kolejnego sezonu piłkarze Mangnalla triumfowali w pierwszej edycji Tarczy Dobroczynności, a rozgrywki zakończyli z pierwszym w historii zwycięstwem w Pucharze Anglii. W 1911 roku klub po raz drugi zdobył mistrzostwo kraju, a po zakończeniu kolejnego sezonu Mangnall opuścił Old Trafford i trafił do Manchesteru City.
W 1922, trzy lata po zakończeniu przerwy w rozgrywkach spowodowanych I wojną światową, Manchester United spadł do Second Division, gdzie występował do 1925 roku. Ponownie został relegowany w 1931, a trzy lata później zajął najniższe w historii miejsce w lidze - 20. w Second Division. Po śmierci głównego sponsora J. H. Daviesa w październiku 1927, sytuacja finansowa Manchesteru United pogorszyła się do tego stopnia, że klub prawdopodobnie zbankrutowałby, gdyby nie James W. Gibson, który w grudniu 1931 zainwestował dwa tysiące funtów i przejął nad nim kontrolę. W sezonie 1938/1939, ostatnim przed wybuchem II wojny światowej, zespół zajął 14. miejsce w First Division.
Era Matta Busby’ego (1945-1969)
W październiku 1945 trenerem Manchesteru United został Matt Busby, który objął wielką kontrolę nad selekcją zawodników, transferami i sesjami treningowymi. Busby doprowadził zespół do drugiego miejsca w lidze w 1947, 1948 i 1949, a także do zwycięstwa w Pucharze Anglii w 1948. Cztery lata później klub zdobył pierwsze mistrzostwo Anglii od 41 lat. Wygrał także rozgrywki ligowe w 1956 i 1957. Ówczesny Manchester United media określiły mianem „Dzieci Busby’ego”, ponieważ średnia wieku zawodników wynosiła 22 lata. W 1957 został pierwszym angielskim zespołem, który uczestniczył w Pucharze Europy, mimo obiekcji ze strony the Football League, która w poprzednim sezonie odmówiła udziału w tych rozgrywkach Chelsea. Podczas drogi do półfinału, w którym United przegrali z Realem Madryt, drużyna odniosła najwyższe zwycięstwo w historii, pokonując 10:0 Anderlecht.
6 lutego 1958, w czasie podróży z ćwierćfinałowego meczu Pucharu Europy z Crveną zvezdą Belgrad, samolot z zawodnikami Manchesteru United, pracownikami klubu i dziennikarzami rozbił się podczas startowania po tankowaniu w Monachium. W katastrofie śmierć poniosły 23 osoby, w tym ośmiu piłkarzy - Geoff Bent, Roger Byrne, Eddie Colman, Duncan Edwards, Mark Jones, David Pegg, Tommy Taylor i Billy Whelan. Kilkunastu innych pasażerów zostało rannych.
Szkoleniowiec zespołu rezerw Jimmy Murphy tymczasowo objął pierwszą drużynę, podczas gdy Busby dochodził do zdrowia. Doprowadził on Manchester United do finału Pucharu Anglii, w którym przegrał z Boltonem Wanderers 0:2. Z powodu tragedii jaka spotkała klub, UEFA zaprosiła go do uczestnictwa w kolejnej edycji Pucharu Europy. Mimo zgody the Football Association, the Football League nie pozwoliło drużynie uczestniczyć w tych rozgrywkach, ponieważ się do nich nie zakwalifikowała. W latach 60. Busby przebudował zespół, sprowadzając takich pilkarzy jak Denis Law, czy Pat Crerand. Wprowadził także kolejną generację młodych zawodników, z których najbardziej wyróżniał się George Best. Manchester United zdobył w 1963 roku Puchar Anglii, a w kolejnym sezonie zajął drugie miejsce w lidze. Rok później udało mu się wygrać rozgrywki ligowe, a sukces ten powtórzył także w 1967. W następnej kampanii stał się pierwszym angielskim zespołem, który zdobył Puchar Europy, pokonując w finale 4:1 Benficę. W ówczesnej drużynie Manchesteru United występowało trzech zdobywców Złotej Piłki - Bobby Charlton, Denis Law i George Best. Matt Busby w 1969 zrezygnował ze stanowiska trenera i zastąpił go szkoleniowiec zespołu rezerw, a także były zawodnik klubu - Wilf McGuinness.
Finał Pucharu Mistrzów
1969-1986
Manchester United w sezonie 1969/1970 zajął ósme miejsce w lidze, a kolejne rozgrywki rozpoczął słabo. Z tego powodu Busby tymczasowo został trenerem pierwszego zespołu, a McGuinness powrócił na stanowisko trenera drużyny rezerw. W czerwcu 1971 zatrudniono Franka O'Farrella, ale w grudniu 1972 zastąpił go Tommy Docherty. Docherty uchronił Manchester United w tamtych rozgrywkach przed spadkiem, ale w 1974 już mu się to nie udało. W tym czasie Best, Law i Charlton opuścili klub. W pierwszym sezonie w drugiej lidze zespół wywalczył awans, a w 1976 dotarł do finału Pucharu Anglii, w którym przegrał z Southampton 0:1. Rok później triumfował w tym turnieju, pokonując Liverpool 2:1. Niedługo po tym Docherty został zwolniony, ponieważ wykryto jego romans z żoną klubowego fizjoterapeuty.
Dave Sexton zastąpił Docherty'ego latem 1977. Do zespołu sprowadził między innymi Joego Jordana, Gordona McQueena, Gary’ego Baileya i Raya Wilkinsa. Manchester United przegrał w finale Pucharu Anglii 1979 z Arsenalem 2:3, a następnie zajął drugie miejsce w lidze w sezonie 1979/1980. Sexton został zwolniony w 1981, mimo iż zespół wygrał ostatnie siedem meczów pod jego wodzą. Następca Anglika, Ron Atkinson, zakontraktował Bryana Robsona z West Bromwich Albion za najwyższą kwotę w historii brytyjskiej piłki nożnej. Nowy trener doprowadził Manchester United do dwóch zwycięstw w Pucharze Anglii w ciągu trzech lat (1983 i 1985). W sezonie 1985/1986, w pierwszych 15 meczach, drużyna odniosła 13 wygranych i dwukrotnie zremisowała. Była z tego powodu faworytem do tytułu mistrza kraju, ale ostatecznie zajęła czwarte miejsce. W listopadzie Atkinson został zwolniony.
Era Aleksa Fergusona (od 1986 do 2013)
W dzień zwolnienia Atkinsona do klubu przybył Alex Ferguson (Aberdeen) i jego asystent Archie Knox. Doprowadzili zespół do 11. miejsca w lidze. Mimo zajęcia drugiej lokaty w kolejnym sezonie, rok później Manchester United zakończył rozgrywki ponownie na 11. miejscu. Pojawiły się plotki o planowanym zwolnieniu Fergusona, ale zwycięstwo nad Crystal Palace w finale Pucharu Anglii 1990 uratowało jego posadę. W kolejnym sezonie Manchester United zdobył Puchar Zdobywców Pucharów (po finałowym zwycięstwie nad Barceloną 2:1) i wygrał Superpuchar Europy, pokonując 1:0 Crvenę zvezdę Belgrad.
Finał Pucharu Zdobywców Pucharów
W letnim okienku transferowym klub pozyskał za sumę 1,8 mln euro Érica Cantonę. W 1992 zespół po raz drugi z rzędu zagrał w finale Pucharu Ligi Angielskiej - tym razem zwyciężył 1:0 Nottingham Forest w meczu rozegranym na Wembley. W sezonie 1992/1993 drużyna po raz pierwszy od 1967 roku została mistrzem Anglii, a w rozgrywkach 1993/1994 po raz pierwszy od 1957 roku uczyniła to dwa razy z rzędu; wygrała również Puchar Anglii, przez co udało jej się zdobyć pierwszy w klubowej historii dublet. Rok później do zespołu dołączył Andrew Cole.
W sezonie 1998/1999 Manchester United został pierwszym klubem, który wygrał rozgrywki Premier League, Ligę Mistrzów i zdobył Puchar Anglii w jednym sezonie - tak zwaną „potrójną koronę”. W finale Ligi Mistrzów rozgrywanym na Camp Nou podopieczni szkockiego trenera przegrywali do 90. minuty z Bayernem Monachium 0:1, ale gole Teddy'ego Sheringhama i Ole Gunnara Solskjæra zapewniły Manchesterowi United zwycięstwo w doliczonym czasie gry. Zespół sięgnął także po Puchar Interkontynentalny, po pokonaniu w finale 1:0 Palmeirasu. W uznaniu zasług Alex Ferguson otrzymał od królowej Elżbiety II tytuł szlachecki.
Finał Pucharu Mistrzów
W 2000 roku kontrakt z klubem podpisał francuski stoper Laurent Blanc. Zespół prowadzony przez Fergusona wygrał Premier League w 2000 oraz 2001 roku. Mimo, że do United pozyskano takie gwiazdy jak Ruud van Nistelrooy, Juan Sebastián Verón, czy Diego Forlán, rozgrywki w kolejnym sezonie zawodnicy zakończyli na drugim miejscu. Rok później odzyskali jednak tytuł. Latem 2002 roku Ferguson pozyskał środkowego obrońcę Rio Ferdinanda za rekordową sumę 46 mln euro. W 2004 roku Manchester United zdobył Puchar Anglii, pokonując w finale na Millennium Stadium w Cardiff 3:0 Millwall. W letnim okienku transferowym poprzedzającym sezon 2005/06 klub sprowadził Patrice'a Evrę, Parka Ji-Sunga, Nemanję Vidicia oraz Edwina van der Sara. Niespodziewanie w ówczesnych rozgrywkach po raz pierwszy od ponad dekady klub nie awansował do fazy pucharowej Ligi Mistrzów. Zajął jednak w lidze drugie miejsce oraz pokonał Wigan Athletic w finale Pucharu Ligi. W kolejnych dwóch latach zespół ponownie zostawał mistrzem kraju, a w 2008 wygrał także Ligę Mistrzów po pokonaniu w finale na moskiewskich Łużnikach Chelsea - 1:1 po dogrywce, 6:5 w rzutach karnych. Był to 759. mecz w barwach „Czerwonych Diabłów” Ryana Giggsa, który pobił tym samym rekord należący do Bobby’ego Charltona.
Finał Pucharu Mistrzów
W grudniu zespół wygrał Klubowe Mistrzostwa Świata, a wiosną zdobył trzeci z rzędu tytuł mistrza kraju i sięgnął po Puchar Ligi. Piłkarze z Old Trafford wystąpili również w finale Ligi Mistrzów, ale tym razem musieli uznać wyższość Barcelony, przegrywając na Stadio Olimpico w Rzymie 0:2.
Latem 2009 roku do Realu Madryt za rekordową kwotę 80 milionów funtów został sprzedany Cristiano Ronaldo. Na jego miejsce sir Alex Ferguson sprowadził Mame Dioufa, Michaela Owena oraz Antonio Valencię. W 2010 roku, po pokonaniu w finale Aston Villi, podopieczni Fergusona obronili wywalczony sezon wcześniej Puchar Ligi.
Po zajęciu drugiego miejsca w sezonie 2009/2010, Manchester United w 2011 roku wywalczył 19. tytuł mistrzowski. Dotarł także do finału Ligi Mistrzów, w którym ponownie nie dał rady Barcelonie (porażka 1:3).
Latem 2012 roku klub zakupił napastnika Robina van Persiego. Sezon 2012/2013 zespół zakończył zdobyciem 20. tytułu mistrza Anglii - trofeum zapewnił sobie cztery kolejki przed końcem rozgrywek (3:0 z Aston Villą). Transfer Holendra na Old Trafford okazał się znakomitym posunięciem, ponieważ zdobył on 26 bramek i tym samym został królem strzelców angielskiej ekstraklasy. W tym samym sezonie United odpadli w 1/8 finału Ligi Mistrzów z Realem Madryt (1:1 w Madrycie, 1:2 w Manchesterze) oraz w ćwierćfinale FA Cup z Chelsea (2:2 w Manchesterze, 0:1 w Londynie).
8 maja 2013 Alex Ferguson podjął decyzję, że po zakończeniu sezonu zakończy pracę w Manchesterze United. 1 lipca 2013 zastąpił go David Moyes, dotychczasowy menedżer Evertonu F.C. .
David Moyes (2013-2014)
9 maja 2013 ogłoszono, że nowym trenerem Manchesteru United został David Moyes. Pierwszym transferem Szkota na stanowisku menedżera był Guillermo Varela. Urugwajski obrońca został zakupiony za 2,8 mln euro z Club Atlético Penarol. Tuż przed zamknięciem okienka transferowego do klubu sprowadzono belgijskiego pomocnika Marouane Fellainiego za kwotę 27,5 mln funtów. Wraz z odejściem sir Alexa Fergusona karierę piłkarską zakończył Paul Scholes. 11 sierpnia 2013 roku gracze United pokonali 2:0 Wigan Athletic i tym samym wywalczyli Tarczę Wspólnoty. Było to pierwsze i zarazem ostatnie trofeum zdobyte z Moyesem. 22 września na Etihad Stadium Manchester United zmierzył się w meczu derbowym z Manchesterem City. Zawodnicy z Old Trafford zostali pokonani 1:4. Jedyną bramkę zdobył w 87. minucie meczu Wayne Rooney. W zimowym oknie transferowym klub pozyskał hiszpańskiego pomocnika Juana Matę za rekordową w historii klubu kwotę 37,1 mln funtów. Hiszpan zadebiutował w wygranym przez United 2:0 meczu z Cardiff City. 25 marca 2014 na stadionie Manchesteru United drugi raz w sezonie odbyły się derby miasta. Mecz i tym razem zakończył się porażką „Czerwonych Diabłów” (0:3). 22 kwietnia Moyes został zwolniony przez zarząd z funkcji menedżera pierwszej drużyny. Powodem tej decyzji były słabe wyniki zespołu. Prowadzona przez niego jedenastka zajęła dopiero siódme miejsce w ligowej tabeli, nie kwalifikując się nawet do Ligi Europy. Tymczasowym następcą Szkota został Ryan Giggs. Kilka tygodni później na stanowisku zakontraktowano Louisa van Gaala.
Louis van Gaal (2014-2016)
19 maja 2014 roku zarząd klubu ogłosił nazwisko nowego szkoleniowca - Louisa van Gaala. Asystentem Holendra został Ryan Giggs, który po 24 latach gry dla „Czerwonych Diabłów” zakończył piłkarską karierę. Pierwszym transferem trenera był hiszpański pomocnik Ander Herrera. Klub pozyskał go za sumę 29 milionów funtów z Athleticu Bilbao. Debiut pod wodzą menedżera miał miejsce 24 lipca 2014, gdy Manchester United w spotkaniu towarzyskim pokonał Los Angeles Galaxy 7:0. 26 sierpnia 2014 roku pozyskano pomocnika Ángela Di Maríę za kwotę 59,7 mln funtów - Argentyńczyk został przy tym najdrożej kupionym piłkarzem na Wyspach Brytyjskich. Kolejnym nabytkiem okazał się Kolumbijczyk Radamel Falcao, którego wypożyczono z możliwością pierwokupu. W tym samym okienku zakontraktowano również Luka Shawa oraz Daleya Blinda; w styczniu piłkarzem United został Víctor Valdés. W swoim premierowym sezonie van Gaal zajął 4. miejsce w Premier League, doszedł do ćwierćfinału Pucharu Anglii (przegrywając 1:2 z Arsenalem) oraz odpadł w II rundzie Pucharu Ligi, ulegając MK Dons 0:4.
Przed rozpoczęciem kolejnych rozgrywek nabytkiem transferowym został Memphis Depay, a po nim do klubu dołączyli: Matteo Darmian, Bastian Schweinsteiger, Morgan Schneiderlin, Sergio Romero oraz Anthony Martial. Sezon 2015/2016 zakończył się zwycięstwem Manchesteru United w rywalizacji o Puchar Anglii. W finale zawodnicy z Old Trafford pokonali Crystal Palace 2:1 po dogrywce. W Premier League zajęli 5. miejsce, odpadli w 1/8 finału Pucharu Ligi z Middlesbrough (0:0 po dogrywce, 1:3 w rzutach karnych). Przygodę z Ligą Mistrzów zakończyli na fazie grupowej; "Czerwone Diabły" zajęły 3. miejsce, premiowane automatycznym awansem do 1/16 finału Ligi Europy - odpadły tam jednak na etapie 1/8 turnieju, ulegając w dwumeczu 1:3 Liverpoolowi.
23 maja 2016 roku Louis van Gaal został zwolniony z funkcji menedżera Manchesteru United.
